Vanaf 22 juni, de langste dag ben ik bezig met de vraag: Wat maakt de zomer, zomer en hoe zie je dat terug in de natuur? Welke signalen zijn er je bij planten, dieren en in de atmosfeer?
Seizoensveranderingen zijn een mooi thema om te observeren en vast te leggen in je journal. Iedereen is wel bekend met herfstsignalen zoals verkleurende bladeren en mistige ochtenden. De veranderingen die de zomer kenmerken zijn veel subtieler aanwezig. Dat is precies de reden waarom ik daar deze zomer extra op wil letten en meer wil leren over wat er in de zomer in de natuur gebeurt.
In de lente ligt de nadruk op groei en bloei, na de langste dag komt de focus steeds meer te liggen op rijping en het aanleggen van reserves. De natuur bereidt zich voor op het koude en donkere seizoen terwijl bezig zijn onze vakantie te vieren en tot rust te komen.
Nog niet zo heel erg lang geleden waren mensen in de zomer juist heel druk. Druk met voorbereiden op het donkere seizoen. De eerste oogst kwam van het land en uit moestuinen en moest geprepareerd worden om bewaard te kunnen worden. De wintervoorraad dus. Mensen die een moestuin hebben weten er alles van!
Ik wil je uitdagen om deze zomer eens te letten op zomersignalen in de natuur. Ik ben heel benieuwd wat jij waarneemt, samen zien we nog meer.
Waar kan je zoals op letten? Hieronder geef ik je eenn paar tips. Maar er is natuurlijk veel meer dat ik niet heb genoemd, sta vooral open voor eigen observaties en ontdekkingen!
Vruchten van bomen en planten
In de lente en vroege zomer bloeien veel bomen en planten. Meer na verloop van tijd raken ze uitgebloeid en groeien er zaden en vruchten. Je kunt nu al mini kastanjes, en eikels vinden die nog helemaal moeten uitgroeien tot mooi grote rijpe vruchten. Je kunt dit proces ook volgen over periode!
Geluiden
Wat merk je aan de geluiden in de natuur? Vogels zijn steeds stiller, in het voorjaar zingen ze om een vrouwtje te versieren en om hun territorium af te bakenen. Als de jongen zijn uitgevlogen hoeft dat niet meer. Bovendien ruien veel vogelsoorten in de zomer en dan houden ze zich schuil? Ook de kikkers hoor je niet meer kwaken in plaats daarvan is het geluid van sprinkhanen een typisch zomergeluid.
Veren
In de zomer kan je veel veren vinden. Een veer is een echt zomersignaal. In de zomer ruien de vogels, ze laten oude en versleten veren vallen zodat er nieuwe en sterke veren kunnen groeien voor de winter en eventueel de vogeltrek in het najaar.
De stand van de zon
Tijdens de langste dag staat de zon op haar hoogste punt. Daarna gaat de zon steeds weer een beetje lager aan de hemel staan. Ergens halverwege de zomer wordt het op de avond weer merkbaar sneller donker.
Uitzaaiende voorjaarsbloemen
Markante voorjaarsbloemen zoals het fluitenkruid en de grote ratelaar zijn uitgebloeid en de zaden zijn zelfs al helemaal klaar om uit te zaaien! Ook veel grassoorten zijn uitgebloeid en rijp, dit geeft aan bermen en ruige graslanden de warme okertinten waar ik straks nog wat over schrijf.
Zomerbloemen
In de zomer zijn er ontzettend veel planten die bloeien. In de bermen langs de weg staat op dit moment het jacobskruiskruid volop in bloei en kleurt alles zonnig geel. Het wilgenroosje, het boerenwormkruid en de wilde peen zijn planten die na de langste dag hun hoogtepunt hebben. En hoewel het geen inheemse planten zijn is de zonnebloem natuurlijk bij uitstek een zomerbloeier.
Insecten
Iedere bloem heeft zijn eigen groei en bloeitijd heeft, zo is het ook met insecten. Sommige soorten zijn echte voorjaarsoorten zoals het oranje tipje en de vuurjuffer. Andere soorten zoals sprinkhanen en heidelibellen zijn echte zomersoorten. Het landkaartje doet het weer anders: Deze vlinder heeft 2 generaties, een voorjaarsversie en een zomerversie. Ze zien er heel verschillend uit!
Kleuren
Het kleurenpalet verandert gedurende het seizoen. Het frisgroen van de bomen en struiken in de lente wordt steeds meer diepgroen en matter van kleur. Een van de workshop deelnemers tijdens de natuurjournalcursus op 21 juni bij Staatsbosbeheer Drents-Friese Wold, maakte een kleurenpalet met daarin volop zomergroen maar ook nog steeds een beetje frisse lente tinten.
Na een warme droge periode komen er ook steeds meer warme lichtbruine tinten bij van o.a rijpe grassen en andere uitgebloeide planten. Er rijpen steeds meer bessen en andere vruchten die het natuurpalet hints van rood en oranje geven. Dit proces kan je heel mooi vast leggen door het maken van een of meerdere kleurenpaletten van je omgeving.
Geuren
Laatst liep ik door het bos en ik realiseerde me ineens dat het naar zomer rook. In de vochtige lucht van de vroege ochtend bleef de geur van kamperfoelie hangen. Een echte zomerbloeier die met z'n zoete geur nachtvinders aantrekt.
Tijdens dezelfde workshop 21 juni merkte een van de deelnemers op dat een dennenbos op een warme zomerdag heel karakteristiek naar dennenhars ruikt. Ik vond dit een hele mooie toevoeging van de Zomersignalenlijst!
Reactie plaatsen
Reacties